Sections
ปุ๋ย ก็คือสารที่เป็นตัวช่วยในการปรับปรุงบำรุงดิน ทำให้ต้นไม้และพืชผักที่ปลูกลงในดินเจริญงอกงาม และให้ผลผลิตที่มีคุณภาพ ปุ๋ยที่นิยมใช้กันมีอยู่หลายชนิดทั้งปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยเคมี “ปุ๋ยมูลไส้เดือน” ถือเป็นปุ๋ยอินทรีย์อีกหนึ่งชนิดที่มีประโยชน์ต่อการปรับปรุงบำรุงดิน และกำลังได้รับความสนใจ
ปุ๋ยมูลไส้เดือน คืออะไร
ปุ๋ยมูลไส้เดือน เป็นปุ๋ยอินทรีย์ชนิดหนึ่งได้จากการนำไส้เดือนดินมาเลี้ยง ลักษณะปุ๋ยมูลไส้เดือนจะเป็นเศษอินทรีย์วัตถุ ที่ไส้เดือนดินกินเข้าไป แล้วย่อยสลายออกมาเป็นมูลที่มีประโยชน์ รูปทรงเป็นเม็ดร่วน สีดำหรือสีน้ำตาล โปร่งเบา จุความชื้นสูง ระบายน้ำและระบายอากาศดี แถมมีธาตุอาหารและปริมาณอินทรีย์วัตถุจำนวนมาก
ปุ๋ยมูลไส้เดือน ภาษาอังกฤษ
ปุ๋ยมูลไส้เดือน ภาษาอังกฤษ จะใช้อยู่ 2 ประโยค ได้แก่ Worm Casting และ vermicomposting ซึ่งทั้งสองประโยคมีความหมายที่คล้ายหรือใกล้เคียงกัน ดังนี้
Worm casting หมายถึง มูลของไส้เดือนหรือเศษอินทรีย์วัตถุ ที่ไส้เดือนดินกินเข้าไปแล้วย่อยสลายออกมาเป็นมูลที่มีประโยชน์ ส่วนคำว่า Vermicomposting หมายถึง ไส้เดือนดิน หรือปุ๋ยที่ได้จากการนำไส้เดือนมาเลี้ยงให้ได้มูล จากนั้นนำมูลไส้เดือนที่ได้ไปหมักจนเป็นปุ๋ยหมักมูลไส้เดือน
ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือน และสายพันธุ์ไส้เดือนที่นิยมเลี้ยง
ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือน หรือ Vermicompost หมายถึง เศษซากอินทรียวัตถุต่าง ๆ รวมทั้งดินและจุลินทรีย์ที่ไส้เดือนดินกินเข้าไปแล้วผ่านกระบวนการย่อยสลายอินทรียวัตถุเหล่านั้นภายในลำไส้ของไส้เดือนดิน แล้วจึงขับถ่ายเป็นมูลออกมา ซึ่งในกระบวนการผลิตปุ๋ยหมักโดยใช้ไส้เดือนดินขยะอินทรีย์ที่ไส้เดือนดินกินเข้าไป และผ่านการย่อยสลายในลำไส้แล้วขับถ่ายออกมา มูลไส้เดือนดินที่ได้เรียกว่า “ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนดิน”
- สายพันธุ์ไส้เดือนที่นิยมเลี้ยงในประเทศไทย ได้แก่ ไทเกอร์ วอร์ม แอฟริกัน ไนท์ คลอเลอร์ และขี้ตาแร่
- อาหารของไส้เดือน ได้แก่ มูลวัว มูลควาย ซึ่งเป็นอาหารหลัก และสามารถให้อาหารเสริมเพื่อความหลากหลายได้ เช่น ของเสียจากอาหาร ของเสียจากกระดาษ และเศษพืชจากการเกษตร
ปุ๋ยมูลไส้เดือน มีประโยชน์อย่างไร
- แบคทีเรียในระบบย่อยอาหารของไส้เดือนจะผลิตตัวควบคุมการเติบโตของพืชและฮอร์โมนสำหรับการเร่งเซลล์พืชให้ขยายและแบ่งตัว ซึ่งมีถึง 10,000 เท่าในมูลไส้เดือนมากกว่าในดินผสมทั่วไป
- ช่วยเพิ่มและแพร่กระจายจุลินทรีย์ในดินที่มีประโยชน์ต่อพืช เช่น ไรโซเบียม ไมคอร์ไรซา ในบริเวณรากพืช
- ใช้ฟื้นฟูสภาพดินที่ เสื่อมโทรมเช่นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ
- ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนดิน นำมาใช้ในการเกษตรช่วยลดต้นทุนการซื้อปุ๋ยเคมี
- การนำปุ๋ยไส้เดือนไปใช้ผสมดิน ที่เป็นดินเหนียว จะช่วยเพิ่มอากาศในดิน ทำให้ดินร่วนซุยและช่วยในการถ่ายเทน้ำและอากาศได้สะดวก
- มูลไส้เดือนดินสามารถช่วยเก็บความชื้นและปลดปล่อยออกมาให้พืชอย่างช้า ๆ เมื่อพืชต้องการยืดระยะเวลาการให้น้ำแก่พืชได้นานขึ้น
- มูลไส้เดือนเป็นปุ๋ยเย็นกว่าใช้กับต้นไม้ได้เลย ไม่ทำอันตรายกับต้นไม้ ต่างกับปุ๋ยคอกอื่น ที่ต้องผ่านการหมักก่อนถึงจะนำมาใช้ได้
วิธีใช้ ปุ๋ยมูลไส้เดือน
- การใช้โรยหน้าดิน โดยการโรยบาง ๆ ทุก 7-15 วัน หรืออาจโรยปุ๋ยมูลไส้เดือนบริเวณโคนต้นไม้เพื่อเพิ่มจุลินทรีย์และธาตุอาหารให้กับพืช
- การปรับปรุงดิน โดยใช้ผสมลงในดินที่จะนำต้นไม้หรือพืชผักไปปลูก อัตราส่วนการผสมไม่ตายตัว แต่โดยรวมพิจารณาจากความเหมาะสมที่ไม่มากหรือไปหรือน้อยเกินไป
- ใช้เพาะเมล็ดพันธุ์ มูลไส้เดือนมีคุณสมบัติที่เหมาะสำหรับการเพาะเมล็ดพันธุ์ โดยการผสมมูลไส้เดือนกับวัสดุปลูกในปริมาณที่เหมาะสม ช่วยให้ต้นกล้าเจริญเติบโตได้ดีขึ้น
- ทำเป็นน้ำหมัก หมายถึงการนำมูลไส้เดือนมาหมักในน้ำและเติมอากาศเพื่อเพิ่มจำนวนจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์ คุณประโยชน์ของน้ำหมักมูลไส้เดือนมีมากมายทั้งสามารถใช้รดเป็นปุ๋ยน้ำ ฉีดพ่นทางใบ หรือนำไปบำบัดน้ำเสียได้อีกด้วย
ปัจจุบัน ปุ๋ยมูลไส้เดือน เป็นปุ๋ยอินทรีย์ที่ได้รับความนิยม เพราะนอกจากมีคุณสมบัติที่เหมาะสำหรับนำไปปรับปรุงบำรุงดินแล้ว ยังสามารถนำไปใช้ได้หลายรูปแบบ ใช้แล้วไม่ส่งผลกระทบต่อรากพืชเหมือนมูลสัตว์ชนิดอื่น
งานวิจัยอ้างอิง : ORGANIC FARMING :: Special technologies :: Coir compost (tnau.ac.in)
